NOCLEGI
ROZKŁADY
Wtedy wprowadzono w Polsce kartki na mięso i wędliny
![zdjęcie: Wtedy wprowadzono w Polsce kartki na mięso i wędliny / By Aw58 [CC BY-SA 4.0 DEED (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/)], via Wikimedia Commons](http://im.twoje-miasto.pl/ia/9/c8/412037-0-b-9c819be3de12ca5bfd7192f70ff7d8ae.jpg)
By Aw58 [CC BY-SA 4.0 DEED (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/)], via Wikimedia Commons
W epoce PRL-u, gdy praktycznie wszystko było niedostępne – od mebli po sznurek do wiązania snopów czy nawet papier toaletowy – artykuły spożywcze, takie jak mięso i wędliny, odgrywały kluczową rolę w codziennym życiu.
REKLAMA
Obywatele byli związani z wprowadzonym systemem kartek na mięso i wędliny. Od 28 lutego 1981 r. przez ponad osiem lat były one dostępne jedynie w ograniczonych ilościach i po cenach ustalonych przez rząd. Te regulacje wynikały z poważnych braków towarów na rynku.
Pierwsze karty, początkowo na cukier, zostały wprowadzone przez rząd Piotra Jaroszewicza w 1976 r. W wyniku narastających trudności gospodarczych, system kartkowy stopniowo poszerzano. W lutym 1981 r. wprowadzono karty na mięso, a 30 kwietnia tego samego roku także na wszelkie przetwory mięsne, masło, mąkę, ryż i kaszę. We wrześniu tego samego roku system kartkowy obejmował również mydło, proszek do prania i papier toaletowy. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. na kartki można było nabyć między innymi czekoladę, alkohol, benzynę i buty.
Kartki uprawniały jedynie do zakupu towarów, a za tradycyjne produkty płaciło się gotówką. Jednocześnie obok oficjalnej sprzedaży na karty, funkcjonował formalnie nielegalny, ale powszechny system handlu samymi kartkami, zwłaszcza w przypadku benzyny, papierosów i alkoholu. Ludzie wymieniali się kartkami lub handlowali nimi.
Kartki nie gwarantowały pewności ani efektywności zakupów, zazwyczaj wiązały się z długimi kolejkami. W związku z tym pojawiła się praktyka tzw. stacza kolejkowego, gdzie osoba za odpowiednim wynagrodzeniem stała w kolejce i dokonywała zakupów dla innych. Przed sklepami często powstawały komitety kolejkowe, które próbowały organizować nabycie deficytowych produktów według społecznej listy, dążąc do sprawnego i sprawiedliwego rozdziału towarów.
Reglamentowane produkty były dostępne także w inny sposób, jednak za „większe pieniądze”. Pierwotnie istniał nielegalny handel, znany jako spekulacja, a później został zalegalizowany handel towarami deficytowymi poza systemem kartkowym. Od 1986 r. niemal wszystkie produkty można było nabyć w wybranych sklepach po tzw. „cenach umownych”, które były średnio dwu- lub trzykrotnie wyższe od cen urzędowych.
Reglamentacja towarów, czyli kontrolowany system dystrybucji towarów w PRL, utrzymywała się do lipca 1989 r., kiedy to została zlikwidowana przez rząd Mieczysława Rakowskiego.
Obecnie system kartkowy nadal obowiązuje na Kubie i w Korei Północnej.
Pierwszy raz system kartkowy został wprowadzony w PRL w 1952 r. i funkcjonował krótko, zaledwie przez niecały rok, a następnie został zlikwidowany w styczniu 1953 r., równocześnie ze znacznym podwyższeniem cen urzędowych.
W okresie PRL powstawały sklepy dedykowane uprzywilejowanym. Chociaż nie wymagały one użycia kartek, dostęp do nich nie był otwarty dla wszystkich. Przykładem były konsumy, sklepy zakładowe, które były ograniczone dla osób spoza danego zakładu. Konsumy tworzyły sieć sklepów i stołówek dla pracowników Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa. Powszechnie określano je mianem "sklepów za żółtymi firankami".
Po wprowadzeniu w 1976 r. reglamentacji cukru, pojawiła się również sprzedaż niereglamentowana, oferująca towary po tzw. cenach komercyjnych, które były ponad dwukrotnie wyższe niż ceny urzędowe. Oprócz cukru, droższe, ale łatwiej dostępne były także wędliny, mleko i sery.
Podobny system sprzedaży dotyczył artykułów i towarów luksusowych, szczególnie widoczny był w przypadku dystrybucji samochodów. Osoby uprzywilejowane, głównie prominentni działacze partyjni, ich rodziny lub znajomi, otrzymywali talony, które umożliwiały im zakup Fiata 125p lub „malucha” za cenę o połowę niższą niż musiałby zapłacić zwykły obywatel bez specjalnych przywilejów.
Reglamentacja benzyny była wprowadzana w różny sposób. Na początku stacje benzynowe były zobligowane do wbijania stempela w dowodzie opłaty ubezpieczenia pojazdu podczas każdego tankowania. Później wprowadzono specjalne karty do stemplowania, a ostatecznie pojawiły się „standardowe” karty z wycinanymi kuponami, które były wymagane przy zakupie paliwa.
W okresie PRL popularna była również sprzedaż wiązana. Klient mógł nabyć jedną atrakcyjną pozycję, ale pod warunkiem zakupu innego towaru, który nie był tak atrakcyjny, bez obniżenia ceny całego zestawu towarów.
Pierwsze karty, początkowo na cukier, zostały wprowadzone przez rząd Piotra Jaroszewicza w 1976 r. W wyniku narastających trudności gospodarczych, system kartkowy stopniowo poszerzano. W lutym 1981 r. wprowadzono karty na mięso, a 30 kwietnia tego samego roku także na wszelkie przetwory mięsne, masło, mąkę, ryż i kaszę. We wrześniu tego samego roku system kartkowy obejmował również mydło, proszek do prania i papier toaletowy. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. na kartki można było nabyć między innymi czekoladę, alkohol, benzynę i buty.
Kartki uprawniały jedynie do zakupu towarów, a za tradycyjne produkty płaciło się gotówką. Jednocześnie obok oficjalnej sprzedaży na karty, funkcjonował formalnie nielegalny, ale powszechny system handlu samymi kartkami, zwłaszcza w przypadku benzyny, papierosów i alkoholu. Ludzie wymieniali się kartkami lub handlowali nimi.
Kartki nie gwarantowały pewności ani efektywności zakupów, zazwyczaj wiązały się z długimi kolejkami. W związku z tym pojawiła się praktyka tzw. stacza kolejkowego, gdzie osoba za odpowiednim wynagrodzeniem stała w kolejce i dokonywała zakupów dla innych. Przed sklepami często powstawały komitety kolejkowe, które próbowały organizować nabycie deficytowych produktów według społecznej listy, dążąc do sprawnego i sprawiedliwego rozdziału towarów.
Reglamentowane produkty były dostępne także w inny sposób, jednak za „większe pieniądze”. Pierwotnie istniał nielegalny handel, znany jako spekulacja, a później został zalegalizowany handel towarami deficytowymi poza systemem kartkowym. Od 1986 r. niemal wszystkie produkty można było nabyć w wybranych sklepach po tzw. „cenach umownych”, które były średnio dwu- lub trzykrotnie wyższe od cen urzędowych.
Reglamentacja towarów, czyli kontrolowany system dystrybucji towarów w PRL, utrzymywała się do lipca 1989 r., kiedy to została zlikwidowana przez rząd Mieczysława Rakowskiego.
Obecnie system kartkowy nadal obowiązuje na Kubie i w Korei Północnej.
Pierwszy raz system kartkowy został wprowadzony w PRL w 1952 r. i funkcjonował krótko, zaledwie przez niecały rok, a następnie został zlikwidowany w styczniu 1953 r., równocześnie ze znacznym podwyższeniem cen urzędowych.
W okresie PRL powstawały sklepy dedykowane uprzywilejowanym. Chociaż nie wymagały one użycia kartek, dostęp do nich nie był otwarty dla wszystkich. Przykładem były konsumy, sklepy zakładowe, które były ograniczone dla osób spoza danego zakładu. Konsumy tworzyły sieć sklepów i stołówek dla pracowników Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa. Powszechnie określano je mianem "sklepów za żółtymi firankami".
Po wprowadzeniu w 1976 r. reglamentacji cukru, pojawiła się również sprzedaż niereglamentowana, oferująca towary po tzw. cenach komercyjnych, które były ponad dwukrotnie wyższe niż ceny urzędowe. Oprócz cukru, droższe, ale łatwiej dostępne były także wędliny, mleko i sery.
Podobny system sprzedaży dotyczył artykułów i towarów luksusowych, szczególnie widoczny był w przypadku dystrybucji samochodów. Osoby uprzywilejowane, głównie prominentni działacze partyjni, ich rodziny lub znajomi, otrzymywali talony, które umożliwiały im zakup Fiata 125p lub „malucha” za cenę o połowę niższą niż musiałby zapłacić zwykły obywatel bez specjalnych przywilejów.
Reglamentacja benzyny była wprowadzana w różny sposób. Na początku stacje benzynowe były zobligowane do wbijania stempela w dowodzie opłaty ubezpieczenia pojazdu podczas każdego tankowania. Później wprowadzono specjalne karty do stemplowania, a ostatecznie pojawiły się „standardowe” karty z wycinanymi kuponami, które były wymagane przy zakupie paliwa.
W okresie PRL popularna była również sprzedaż wiązana. Klient mógł nabyć jedną atrakcyjną pozycję, ale pod warunkiem zakupu innego towaru, który nie był tak atrakcyjny, bez obniżenia ceny całego zestawu towarów.
PRZECZYTAJ JESZCZE
